6 redenen waarom ik NIET meeschreeuw om cultuur.

Dat we moeten bezuinigen neem ik dan maar aan. Als zelfstandige in de culturele sector merk ik er i.i.g. genoeg van: ik krijg meer gezeur over budgetten, en klussen die voor een dubbeltje moeten gebeuren. Heel jammer. En toch schreeuw ik niet om cultuur.

Zes redenen.

1. Art will find a way.

De volgende quote komt uit Jurassic Park en gaat over de consequenties wanneer dinosaurussen en ijdele mensen op één eiland worden gezet:

These creatures require our absence to survive, not our help. And if we could only step aside and trust in nature, life will find a way.

Voor “life”, lees “kunst”.

Kunst is essentieel. In plaats van bang te zijn dat we kunst kwijt raken, zou ik liever hebben dat de schreeuwers van gisteren een beetje vertrouwen hebben in de weerbaarheid van de kunst. Kunst blijft heus wel bestaan. Altijd. Daar doen een peroxide-Limburger en zijn christelijk-liberale lakeien niets aan af. Goed, dan moet Het Gelders Orkest op zoek naar nieuwe financieringsbronnen. Dat kunnen ze best.

Laten we ophouden met de kunst te zien als de laatste kwetsbare orchidee in een kapotgeschoten stad. Het is net als met terrorisme: je láát je bang maken.

Art will find a way.

(net als mensen wanneer er geen treinen meer rijden)

2. It vas ze Germans.

In een forumdiscussie tijdens het NFF klaagde ik eens over hoe ik als jonge filmmaker nauwelijks subsidies toegekend kreeg. Hoe dachten de experts daarover? Moest daar niet iets veranderen? De Nederlandse experts stemden grif in met mijn gehuil. Maar de Amerikaanse expert die was ingevlogen noemde subsidies “pennies from heaven”. Gewoon je films maken, zei hij. Micro budget. Niet zeiken.

Vaak hoor ik in discussies mensen over de cultuurbezuinigingen praten alsof subsidies er altijd zijn geweest. Niet waar. Subsidie voor kunst door het Rijk in Nederland bestaat pas sinds de Tweede Wereldoorlog. It vas ze Germans die er mee begonnen vanuit  een propagandistisch oogpunt. De Nederlandse regering is om vooralsnog onduidelijke redenen dat beleid gaan continuëren.

Voor de Tweede Wereldoorlog was er ook kunst, cultuur, vaudeville, opera, orkesten, poëzie. (Kijk maar naar Titanic, daar dansen ze ook heel gezellig benedendeks.)

Men doet nu alsof die 220 miljoen euro verbrand wordt. Dat is niet zo. Die 220 miljoen wordt ergens anders aan uitgegeven: bezuinigen doorvoeren is vooral andere prioriteiten opstellen. Daar kun je tegen zijn, helemaal als die bezuinigingen disproportioneel zijn ten opzichte van bezuinigingen in de andere sectoren in Nederland. (Hoewel, 1 miljard minder voor de soldaten is ook geen kattepis. Idem rondom het onderwijs.)

Maar er is meer geld in Nederland! Zing, vecht, huil, bid, trek je centen binnen!

Ik zeg niet dat de overheid geen enkele rol moet spelen in het culturele leven, maar laten we niet doen alsof het altijd zo geweest is dat zonder de overheid kunst niet kan overleven.

Er was vroeger een mecenaat in Nederland. Laten we dat terugbrengen. Ik kom hier later op terug.

3. It’s a fun job, but it’s still a job.

Kunstenaars om me heen gedragen zich af en toe alsof zonder de WWIK hun wereld vergaat. Ik heb dat nooit begrepen. Ik werk drie dagen in de week voor geld, en in de rest van de tijd werk ik voor mijn passie. Niks mis mee. Gemeenschapsgeld is toch geen primaire vereiste om creatief te kunnen zijn?

Ja, het is moeilijk. Ja, het is scheef. Vind je dat vervelend? Dan neem je toch lekker een 9 tot 5 baan? Dan word je morgen wakker en ben je vijfenzestig met een leeg leven achter je rug en een zak vol gemiste kansen in je hand.

Wil je verschil proberen te maken met je kunst: vecht er dan voor. It’s a fun job, but it’s still a job (vanaf 2′)

4. Don’t be hasty. Not until I see those street fighters pummeled to dust, which should be any moment now.

Die geblondeerde bokstrainer uit Limburg die zijn fractie slechts met hangen en wurgen in het gareel houdt. Het was hilarisch als het niet zo treurig was, de afgelopen weken.

Ik kan me met de beste wil van de wereld niet voorstellen dat dit kabinet de vier jaar gaat volmaken.

En dan doen D66, PvdA en Groen Links keurig de moonwalk. Dan wordt het beleid teruggedraaid. Hebben we ons voor niets schor staan schreeuwen.

5. They’re a bunch of fuckin’ nihilists, Walter.

Ik schrijf me scheel om dat kutboek (het loopt even stroef) van me op tijd af te krijgen. Ik lees zelfs Milan Kundera’s essays in mijn schrijfpauzes, probeer het te begrijpen, heb eerder een mentor ingehuurd, had ook een echt kantoor als werkplek en nu heb ik een geweldige redacteur. Alles voor de kunst!

En toch ga ik maar een paar duizend boeken verkopen. Als ik geluk heb. Over drie jaar praat niemand meer over dat boek, als het er al geen twee zijn. Ander voorbeeld: een vriendin maakt het mooiste poppentheater dat ik ken. Als duizend mensen haar werk zullen zien dit jaar, is het veel. Over drie jaar praat niemand meer over die voorstellingen, als het er al geen twee zijn. Zo is het voor ons, en zo is het voor miljoenen mensen die met kunst bezig zijn.

Het is niet anders.

Noem me nihilistisch, maar we doen het nu eenmaal allemaal voor een appel en een ei.

Herstel: we doen het omdat we het moeten doen. Omgekeerde honger.

Al die tienduizenden creatievelingen in Nederland. Allemaal vechten we voor een splinter aandacht, een beetje licht op het podium, een stukje in de krant. Dat is altijd zo geweest. Dat zal niet veranderen als er 220 miljoen wordt bezuinigd.

Kom nou.

6. It seems I’ve createdmonster. A strangely persuasive monster.

Alle commissies die over de subsidiëring en daarmee indirect de validiteit van kunst beslissen hebben de gemeenschapszin in het achterhoofd: kunnen we namelijk wel verantwoorden waarom de gemeente geld geeft aan deze kunstenaar?

Vind ik scheef.

Ik kan enkel een beetje spreken over de filmsector, maar daarin hoor ik steevast geweeklaag over het Filmfonds en de absurde inmenging van de omroepen en hun dramaturgen in de creatie van drama. Dat systeem vind ik zelf ook niet kloppen. Wanneer er meerdere filmstudio’s zouden zijn, studio’s zonder zichzelf validerende  netcoördinatoren of  zenderprofielen, filmstudio’s met heerlijk chagrijnige accountants die kijken naar revenue streams en de EBIT (ik noem een Studio 100, bekend van de geweldig artistieke producties Samson&Gert, Mega Mindy, Kabouter Plop, maar ook een Phantavision dat zowel haar verdienmodel als productiecapaciteit op orde heeft, inclusief het geweldig inspirerende Producers Label) zal het speelveld opener zijn.

Pas als kwaliteit beloond wordt, en, belangrijker nog: rotzooi afgestraft wordt, zal film in Nederland de mogelijkheid hebben tot een industrie uit te groeien. Dat gebeurt niet zolang subsidies de productiekas blijven spekken.

Ter illustratie een citaat:

Daar zie je dan weer aan hoe moeizaam het is dat met geld van de cultuurbegroting ook de publieksfilms moeten worden gesteund. Zo hebben de afgelopen jaren publiekstoppers alsDe Schippers van de Kameleon en het vervolg daarop (samen 1,2 miljoen bezoekers) geen subsidie gekregen en flops als Het Woeden der gehele wereld (3.680 bezoekers) en Wild Romance (26.821 bezoekers) wél.

Laat die subsidies maar eens verdwijnen. Laat het mecenaat maar in de bres springen, voor de film,  voor de zwaar gesubsidieerde stoelen van de opera. En doen ze dat niet, dan zal de opera, de film, verdwijnen.

Voor even.

Ik geloof namelijk in de conjuncturele golven van smaak en voorkeur. Als er maar genoeg Mega Mindy’s in het leger van Geert zitten, zullen we vanzelf smachten naar tegengif, naar het Nederlands Dans Theater, naar opera, naar Mulisch, Reve, Hermans, Olaf, Dijkstra, Van Warmerdam, van Zweden, enz. enz. Keus genoeg.

Enkele kanttekeningen.

Of bezuinigingsmaatregelen disproportioneel zijn, kan ik niet beoordelen. Ik laat me graag voorlichten, niet op zo’n tendentieuze, onvolledige manier als in de Volkskrant laatst. (Meneer Terlouw: u heeft me aan het lezen gekregen! Waarom wilt u me nu aan de angst krijgen?)

Ik vind het heel fijn dat mensen zo samen zijn gekomen, gisteren, en zijn gaan schreeuwen. Net zoals ik het fijn vind dat mensen tijdens het WK samenkomen om oranje vaantjes op te hangen in hun straat.

Maar protesteren, daar geloof ik niet in. Niet meer. Dat hebben JP Balkenende & Co in 2003 voorgoed vernietigd toen wij – ik ook – protesteerden, miljoenen sterk, tegen de inval in Irak en Harry Potter slechts zijn bril schoonpoetste.

Mijn onvrede en aldaar geboren cynisme zijn schitterend verwoord door Ramsey Nasr:

Maar wat dan wel, jij zwijgzame, eenzame anti-schreeuwer?

An artist is a dreamer consenting to dream of the actual world.

George Santayana.

Ik geloof in mensen. Ik geloof in praten, niet schreeuwen. Ik geloof in lobby’en. De kracht van de babbel op de borrelvloer, de nagezonden kado’tjes, scrub my back, scrub ik de jounes. Laten we dat dan doen, stelletje schreeuwerds. Laten we ons verenigen, het mecenaat terugbrengen, en lobby’en in plaats van schreeuwen.

Ik besef me terdege dat ik hiermee een impopulaire positie inneem. Soit. Tegen de mensen die het niet met me eens zijn zeg ik: reageer hieronder. Vertel me waarom ik fout zit.

Kom maar op.

En dát, vind ik, zouden de kunstenaars en demonstranten moeten zeggen tegen de bezuinigende regering.

Kom maar op.

Comments
31 Responses to “6 redenen waarom ik NIET meeschreeuw om cultuur.”
  1. PT says:

    Je hebt in ieder geval een leuke netwerkbijeenkomst van een paar duizend creatieven gemist, gisteren op de Neude 😉

    Mijn eerste reactie op de “schreeuw” leek op de jouwe, maar ik ben overstag, het is belangrijk een tegengeluid te laten horen tegen de toon van sommige partijen die alles wat met cultuur te maken heeft nogal laatdunkend als overbodige luxe wegzetten. Dat is domheid.

    De verhoging van het BTW-tarief in combinatie met het terugdraaien van subsidies betekent voor de podiumkunsten nogal wat; het lijkt er verdacht veel op dat die sector welbewust om zeep wordt geholpen. Bioscoopkaartjes blijven buiten schot. Raarrrr.

    Wat mij betreft spark Vincent Bijlo mooie woorden op http://mediaplayer.rtvutrecht.nl/stream/294610

  2. PT, ik ga Bijlo zeker luisteren. dank voor je reactie.

    dat het willekeurig is, disproportioneel: dat verbaast me niets. Belachelijk.

    Maar daarmee zijn mijn punten nog niet van tafel, toch?

  3. PT says:

    Als je punt is dat kunst niet afhankelijk is of hoort te zijn van overheidssubsidie, onderschrijf ik dat.
    Bepaalde vormen van kunst zijn nauwelijks denkbaar zonder subsidie; Bach kreeg ook al subsidie, alleen heette hij hofcomponist, en de uitvoeringen van de Johannes en Mattheus Passion werden natuurlijk door kerk en staat betaald.
    De discussie waar de fondsen vandaan moeten komen om een vitaal kunstklimaat te behouden is in Nederland echter nooit gevoerd. Dat de overheid nu de subsidies halveert en tegelijkertijd de inkomsten door hogere belasting onder druk zet is onbetrouwbaar bestuur.

    Als Rutte c.s. een onderzoek zouden hebben ingesteld naar de toekomstige financiering van de kunstsector zou het beleid serieus te nemen zijn. Deze maatregelen zijn geboren uit rancune en PVV-ressentiment, en dat lokt een reactie uit.
    Overigens bleef het op de Neude keurig binnen de individualistische perken. De kuddementaliteit ontbrak, gelukkig of helaas 😉 500 FC-Utrechtfans hadden een hoop meer lawaai kunnen schoppen.

  4. “Bepaalde vormen van kunst zijn nauwelijks denkbaar zonder subsidie; Bach kreeg ook al subsidie, alleen heette hij hofcomponist”

    je kunt hofcomponisten niet vergelijken met subsidietrekkers. Straks ga je Rembrandt nog subsidietrekker noemen omdat Michiel de Ruyter hem introduceerde aan het hof. Die artiesten werden betaald voor hun diensten.

    Diensten overigens, die ze vervolgens goed wisten uit te venten. Daar zijn legio voorbeelden van, zowel in de schilderkunst als in de muziek.

    En ik onderschrijf dat de regering een onderzoek had moeten uitvoeren alvorens dit beleid door te voeren. Dat het gebrek daaraan een tegenreactie uitlokt begrijp ik ook. Maar dit vind ik verre van de meest zinvolle.

    Zonder Bunnikside dan 😉

  5. Mecenaat terugbrengen. Da’s pas een utidaging in deze tijd.

  6. Peter says:

    Schrijf eens wat beknopter, joh

    . @pv een tegengeluid kan destabiliserend werken als je maar genoeg mensen op de been krijgt. Nu sta je voor jan lul te schreeuwen, want het wordt gewoon doorgedrukt. Misschien kan men de volgende keer de hele samenleving aanspreken in plaats van maar één schreeuwonderwerp te kiezen. Het doet ook nogal egoïstisch en elitair aan overigens.

  7. @Peter ‘Schrijf eens wat beknopter, joh’:

    Zeur toch niet zo, ik vond het erg prettig leesbaar.

    Vollmer, ik ga je in de gaten houden, in de goede zin van het woord 😉 (ook al haal je Ramsey Nasr aan, heb broertje dood aan die gast )

  8. @kekkeanneke: Fo sho! Maar dat kunnen we.
    @kvz: dank je, bfam. bloggen FTW
    @peter: beknopter? wees blij dat ik de spelfouten eruit heb gehaald 🙂
    @laagvoorhoofdje: dank voor je interesse. Fijn om te lezen dat je het prettig leesbaar vond.

  9. lily says:

    kunst zonder subsidie kan ook goed schreeuwen daar is geen kudde schreeuwers voor nodig… chapeaux sidney!

  10. Tijmen says:

    Allemaal mee eens, tuurlijk blijft kunst/cultuur bestaan. Zonder subsidie kan je alsnog het beste d’r uithalen wat erin zit. Maar tot nu toe heeft elk betoog in deze richting bovenstaande argumenten. Wat ik mis zijn argumenten waarom het NIET erg is dat kaartjes duurder worden.

    Ik weet er zelf geen een.

    Het is verdomd jammer dat ik meer moet gaan betalen om te genieten van kunst (vooral muziek in mijn geval). Ik ga mss wel minder naar concerten. Net als de rest van NL.

    Drie dagen werken moet een commerciele kunstenaar misschien wel verlengen naar vier dagen omdat hij/zij z’n marge omlaag moet gooien.

  11. Jemima says:

    Bolkenstein heeft mijn stem. Laten we het geld voor de kunst uit het ontwikkelingsbudget halen. These creatures require our absence to survive, not our help. And if we could only step aside and trust in nature, life will find a way. En zo is het maar net voor al die ondervoede kinderbuikjes.

  12. PT says:

    @Jemima

    Je comment riekt naar Riefenstahl.
    Het is natuurlijk reuze hip om tegen ontwikkelingssamenwerking te zijn.

    Afgezien daarvan, bezuinigen hoeft niet in de mate waarin het nu gebeurt. Er is m.i. sprake van welbewuste, rancuneus-rechts populistische symboolpolitiek.

    Ik zou zeggen, haal
    200 miljoen hier
    en pik het
    miljard hier
    ook mee voordat je de podiumkunsten de nek omdraait.

  13. PT says:

    En Jemima, misschien moet je je eens laten droppen midden op de Hoge Veluwe zonder Iphone, en dan de natuur zijn gang laten gaan.

  14. Jemima says:

    iphones zijn sowieso voor mietjes, ik ga elk weekend nog naar de scouting.

  15. @lily: dank je voor je compliment, tof dat je iets voor voelt voor mijn betoog.

    @tijmen: goed punt. ik zie het al als een luxe product als ik naar het theater ga. Die dertien procent, dat zal dan wel, da’s twee euro meer, soit. Hou ik mijn jas aan, of drink ik geen drankje in de pauze.

    Wellicht zou het anders voor je voelen wanneer alle podiumkunsten 19% BTW verhoging in de prijs zouden krijgen en dat niet de bioscopen zouden worden uitgezonderd?

    Trouwens… Als ik eerlijk ben helpt het me inderdaad wel dat ik de BTW kan aftrekken, als zelfstandige. Dat geldt voor mijn aanschaf van boeken en theaterkaartjes e.d… Maar ik blijf het een dure bezigheid vinden. Mijn boeken koop ik bijvoorbeeld bijna standaard 2e hands.

    @PT: Wow, meteen Jemima tot Riefenstahler bombarderen? Da’s geen kinnesinne, zeg.

    @Jemima: Wow, dikbuikige kindertjes aan hun lot overlaten. Daar is ieder weekend scouting niks bij.

  16. Of dat @PT en @Jemima gewoon samen een dagje op de hei gaan zitten.

  17. Jemima says:

    Jaaaaa leuk!

  18. Eric R says:

    Cultuursubsidies bestaan pas sinds WO II? Ah dan is dit stuk uit een krant van 1923 zeker niet bestaand :

    http://i53.tinypic.com/2gx4b3k.jpg

    Evenals dit :
    http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010006988%3Ampeg21%3Ap013%3Aa0176
    http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010013206%3Ampeg21%3Ap013%3Aa0263

    Of deze :

    http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010027074%3Ampeg21%3Ap009%3Aa0130

    Waar ook gesproken wordt over vermindering van de subisdies.

    Of deze uit de 19de eeuw :
    http://kranten.kb.nl/view/text/id/ddd%3A000021456%3Ampeg21%3Ap007%3Aa0064

    Zo is er genoeg te vinden over kunst of cultuursubsidies voor WO II, overigens meestal wel verdeeld door gemeenten maar hoe dan ook bestond het systeem al veel langer.

  19. @Eric R: dank voor je input.

    Ik heb me kennelijk verkeerd laten inlichten. Mijn excuses.

    Ik speel de foute-info-bal dan ook graag door naar mevrouw Sigrid Hemels die in het NOS headlines interview deze informatie verschafte. Vrij betrouwbare bron, leek me zo.

    Of zou het inderdaad gaan om het verschil tussen gemeentelijke subsidies en subsidies van de staat die haar dit deed melden?

    Hoe dan ook hartelijk dank voor je informatie en de moeite. Zodra ik meer weet van mevrouw Hemels zal ik dat hieronder plaatsen. Ik heb contact met haar opgenomen.

  20. PT says:

    Leny R. hield er tot op hoge leeftijd van die “creatures of nature” in Afrika van een afstandje te observeren. Als je kinderen met hongeroedeem bestempelt als een natuurverschijnsel waar “wij” niets te maken mee hebben ben je geopolitiek analfabeet, of provoceer je, zoals Bolke’s bedoeling was.

  21. houden we het een beetje on topic, PT?

  22. @Eric R.

    Inmiddels heb ik een reactie gekregen van Sigrid Hemels, zij bericht me het volgende:

    “Beste Sidney,

    Voor de Tweede Wereldoorlog was er in Nederland nauwelijks sprake van door het Rijksubsidies voor kunst. Ook de belastingwetgeving kende nauwelijks faciliteiten voor kunst en cultuur. Gemeenten deden wel aan subsidiëring, daar heeft de commentator gelijk in, maar mijn uitspraken zaten op ondersteuning door het Rijk (die nu ook weer in discussie is). De Duitse bezetter voerde in de Tweede Wereldoorlog op Rijksniveau een bewust cultuurbeleid, waarvan subsidiëring van de kunsten een onderdeel vormde. Ook zijn in die tijd een aantal faciliteiten in de belastingwetten geintroduceerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het rijkssubsidiebeleid voortgezet en uitgebreid.”

  23. lily says:

    @Tijmen ‘argumenten waarom het NIET erg is dat kaartjes duurder worden…’
    a la montaigne: omdat de kunst van de ‘kunsten’ eruit bestaat om je voordeel te doen met tegenslagen.

  24. @lily: “make from every obstacle your stepping stone,” zo ken ik hem. Heerlijk!

    Dat is dus een adagium van Michel de Montaigne? Is hij leesbaar voor een normaal geschoold iemand?

  25. lily says:

    @sidney .dito.
    geen idee of montaigne leesbaar is. M heeft het over de kunst van het leven…maar dat geldt ook voor de kunst van de kunsten. Leesbaar in dit genre is alain de botton.

  26. @lily: alain de botton: op de leeslijst gezet.
    dank voor de tip

  27. EricR says:

    @Sidney : Duidelijk, er waren dan blijkbaar alleen gemeentelijke subsidies. Maar of het nou geld van het rijk was of van de gemeente, het blijft gemeenschapsgeld. Daar gaat volgens mij de discussie mede over als cultuursubsidies ter sprake komen. De bron lijkt me ook niet zo van belang, zonder gemeenschapgeld kon voor WO 2 een gedeelte van de cultuursector niet een zo breed mogelijk aanbod brengen en zonder overgangsperiode zal dat nu niet anders zijn. De botte bijl toepassen betekent onherroeplijk snoeien in het brede aanbod dat nu beschikbaar is. Afbreken blijft in ieder geval altijd simpeler dan opbouwen. Wat we nu verliezen komt misschien nooit meer terug. In het geval van een obscure rommelaar zou dat misschien geen problemen opleveren maar in het geval van op het hoogste niveau acterende kunstenaars die het niet voor het geld doen maar uit liefde is het op zijn minst zonde te noemen.

  28. @ericR we gaan het zien!

    Laat ik alvast een sluiertipje oplichten door te zeggen dat ik met wat mensen bezig ga met een mecenaat plan. Meer info volgt in due time..

Trackbacks
Check out what others are saying...
  1. […] schreef ik eerder een blogpost met 6 redenen waarom ik NIET meeschreeuwde om cultuur. Samenvatting van dat betoog: make from every obstacle your stepping […]



Leave A Comment